Evrenin gizemlerine ışık tutacak adım: Dünyanın en büyük radyo teleskobu SKA'nın inşasına başlandı

21'inci yüzyılın büyük bilimsel projelerinden birinin inşası bugün başladı. Kilometre Kare Dizisi (SKA), 2028'de tamamlandığında dünyanın en büyük radyo teleskobu olacak. Proje astrofizik alanındaki en zor sorulara yanıt arayacak. Bunlar arasında Einstein'ın teorileri, galaksilerin oluşumu ve dünya dışı yaşam da var.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Güney Afrika ve Avustralya'nın ev sahipliği yaptığı SKA'nın merkezi İngiltere'de.

Projeye liderlik eden sekiz ülkeden delegasyonlar, Batı Avustralya'nın ücra Murchison ve Güney Afrika'nın Kuzey Burnu'ndaki Karoo bölgelerinde bugün düzenlenen törenlere katılıyor.

Törenler bittiğinde buldozerler devreye girecek.

BBC'ye konuşan SKA Organizasyonu genel müdürü Prof Phil Diamond, projeyle ilgili olarak, "Bu, projenin gerçeğe dönüştüğü an. 30 yıllık bir yolculuktu" dedi:

"İlk 10 yıl konsept ve fikirleri; ikinci 10 yıl teknolojiyi geliştirmekle geçti. Son 10 yıl ise tasarımı detaylandırmak, sahaların güvenliğini sağlamak; hükümetleri bir anlaşma organizasyonu kurmak ve fon sağlamak için ikna etmekle geçti."

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Teleskobun mimarisi ilk başta 200'e yakın parabolik veya "çanak" anteni ve 131 bin çift kutuplu anteni bir araya getirecek.

Proje için ilk etapta yaklaşık 500 bin metrekarelik etkili bir sinyal toplama alanı oluşturulması amaçlanıyor.

Bu alan, SKA'ya gökyüzünü araştırırken benzersiz bir hassasiyet ve çözünürlük sağlayacak.

Sistem, kabaca 50 megahertz ile 25 gigahertz arasında bir frekans aralığında çalışacak. Dalga boyu uzunluğuysa 1,5 cm ve 6 metre arasında değişecek.

Bu hassasiyet, teleskobun Büyük Patlama'dan sonraki ilk birkaç yüz milyon yıl içinde yayılan sinyaller de dahil olmak üzere, Dünya'dan milyarlarca ışık yılı uzaklıktaki kozmik kaynaklardan gelen çok zayıf radyo sinyallerini tespit etmesini sağlayabilir.

SKA'nın en önemli görevlerinden biri, Evrendeki en bol element olan hidrojenin tüm tarihinin izini sürmek olacak.

Teleskobun, büyük hidrojen bulutları ilk yıldızları oluşturmak için çökmeden önce bile hidrojenin varlığını tespit edebilmesi bekleniyor.

Yıldızların oluşumu alanında çalışan SKA Organizasyonu'ndan Dr. Shari Breen, SKA'nın astronominin birçok alanına katkı sunacağını söylüyor ve şöyle devam ediyor:

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

(Görsel: Temsili)

"Biri tespit edilen 'hızlı radyo patlamaları'. Bu patlamalar saniyenin küçük bir bölümünde Güneş'in bütün bir yılda yaydığına eşdeğer enerji yayıyor. Ve ne oldukları konusunda hiçbir fikrimiz yok. Umarım, SKA bunun nasıl mümkün olabildiğine dair sorulara yanıt verebilecek."

Teleskobun inşası için halihazırda radyo astronomi araştırmalarında kullanılan daha küçük alanların genişletilmesi gerekiyordu.

Bunun için Karoo'daki çiftçiler ve Murchison'da Aborjin unvanı sahipleri Wajarri Yamajilerle arazi anlaşmaları yapıldı.

Wajarri topluluğu Pazartesi günü düzenlenen SKA'nın açılış töreni için bir kutlama organize etti.

Diğer satın alma anlaşmalarıyla birlikte projenin toplam maliyeti bugüne kadar 500 milyon dolara yaklaştı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Projenin 2030'da kadarki ilk 10 yıllık operasyonel maliyetinin ise yaklaşık 2 milyar euro olacağı öngörülüyor.

Projenin ilk dönüm noktasının 2024 yılı olması bekleniyor. Bu aşamda Avustralya'daki 4 çanak ve Güney Afrika'daki 6 anten istasyonu sorunsuz bir şekilde birlikte çalışarak basit bir teleskop görevi görecekler.

Prensibin ispatı niteliğindeki bu gelişme dizinin tümünün çalışmaya başlaması için yeşil ışık yakacak.

2028'e kadar SKA'nın 500 bin kilometrekareye yakın etkin bir sinyal toplama alanı olacak.

Ancak kurulumu bir milyon metrekare ya da bir kilometrekareye kadar genişlemesine izin verecek şekilde tasarlandı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Bunu sağlamanın bir yolu gerekli fonları verecek daha fazla ülkenin organizasyona katılması olabilir.

SKA projesinde yer alan ülkeler 2019'da, hükümetlerarası bir organizasyonun kurulmasını sağlayacak uluslararası bir anlaşmaya imza attılar.

SKA Gözlemevi'ni kuran bu ülkeler projeyi tamamlamak ve SKA'yı işletmekle yükümlü.

Anlaşmayı onaylayan ve Gözlemevi'ne katılan ülkeler Güney Afrika, Avustralya, İngiltere, Çin, İtalya, Hollanda, Portekiz ve İsviçre.

Fransa, İspanya ve son olarak Almanya katılım yoluna girdi.

Kanada, Hindistan, İsveç, Güney Kore ve Japonya katılma niyetlerini beyan etti.

SKA'nın Genel Direktörü Diamond, "Gözlemevine katılmakla ilgilenip ilgilenmediklerini görmek için aslında diğer ülkelerle de görüşme sürecindeyiz." diyor.