Eski İngiltere Başbakanı Blair'in Suriye'deki gizli rolü: Beşar Esad'a yardım ettiği ortaya çıktı

İngiltere'de 1997-2007 döneminde iktidarda bulunan Tony Blair'in, Suriye'deki gizli rolü ortaya çıktı. Middle East Monitor'ın haberine göre Blair, Suriye'nin devrik lideri Beşar Esad'a yardımcı olmayı teklif etmiş.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in, Suriye'nin devrik lideri Beşar Esad'a yardımcı olmayı teklif ettiği, yeni yayımlanan İngiliz belgeleriyle ortaya çıktı.

İngiltere Başbakanlık Ofisi'nden Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası kapsamında elde edilen belgelere göre, Beşar Esad göreve geldikten kısa bir süre sonra Ürdün Kralı II. Abdullah, İngiliz yetkililere Beşar'ın etrafındaki atmosferi başarılı bir şekilde "dönüştürdüğünü" ve "eski kadroları saf dışı bıraktığını" söyledi.

Middle East Monitor'ın haberine göre 1994 yılının başlarında, baba Hafız Esad büyük oğlu ve veliahdı Basil'in ölümünün ardından, Beşar'ı halefi olarak yetiştirmeye başladı. Askeri bir yetkili olan Basil, bir trafik kazasında hayatını kaybetmişti. O dönemde Birleşik Krallık'ta göz hastalıkları alanında eğitim gören Beşar Esad, Suriye'ye geri çağrıldı ve ülkenin askeri akademisine katıldı. 1998 yılına gelindiğinde ise Suriye'nin Lübnan'daki askeri ve siyasi varlığını yönetmeye başladı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

BLAIR'İN ESAD DAVETİ

Haziran 1999'da Tony Blair, Beşar'ı Birleşik Krallık'a davet etti. Bu teklif, Blair'in Orta Doğu Özel Temsilcisi Lord Levy tarafından Şam'da Hafez Esad'la yapılan bir toplantıda iletildi. İngiltere'nin Suriye Büyükelçisi Basil Stephen Eastwood'un İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na gönderdiği rapora dayandırılan habere göre, Lord Levy, Blair'in Beşar'ı İngiltere'ye "Suriyelilerin belirleyeceği herhangi bir çerçevede" davet etmek istediğini belirtti ve bunun "resmi ya da gayriresmi" olabileceğini ekledi. Hafız Esad, habere göre İngiltere'nin bu davetini "büyük bir memnuniyetle" karşıladı. İngiltere Büyükelçisi'ne göre Beşar'ın İngiltere'ye "özel bir bağlılığı" vardı ve eğitimine iki yıl daha burada devam etmeyi istemişti. Büyükelçi Eastwood, Hafez Esad’ın oğlunu bu davete yanıt vermesi konusunda teşvik edeceğini öngördü.

'GİZLİ TEMAS OLASILIĞI'

Lord Levy'nin Suriye ziyareti öncesinde Blair'in ofisi, Dışişleri Bakanlığı'nın Lord'un Hafız Esad ile görüşerek "Beşar'a gizli bir temas sunma olasılığını" araştırmasını önerdiği için "memnuniyet duyduğunu" belirtti. Ancak İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Beşar'a resmi bir ziyaret daveti yapılması konusunda isteksizdi. Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Hafız Esad'ın oğlu Beşar'ı halefi olarak yetiştirme stratejisinin onu içeride yavaş yavaş ön plana çıkarmak üzerine kurulu olduğunu vurguladı. Dışişleri Bakanı Özel Kalem Müdürü Sherard Cowper-Coles, Blair'in özel kalem müdürü Philip Barton'a gönderdiği notta, Beşar'ın henüz bölge dışında hiçbir temasının olmadığını belirtti. O dönemde Beşar'a yapılacak resmi bir davetin "Baba Esad'ı bu stratejisini terk etmek zorunda bırakabileceğini" ve bunun da İngiltere’nin davetinin geri çevrilmesine yol açabileceğini yazdı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

'DOĞRU ZAMAN DEĞİL'

Dışişleri Bakanlığı, "Genel olarak değerlendirdiğimizde, resmi bir davet için doğru zaman olmadığını düşünüyoruz." sonucuna vardı. Ancak İngiliz yetkililer, Beşar ile temasa geçilmesi gerektiğini, bunun sadece Suriye ile ilişkiler açısından değil, gelecekteki devlet başkanı olabilecek biriyle irtibat kurmak adına da "faydalı" olacağını belirtti. Ayrıca bu temasın, Orta Doğu Barış Süreci’nde İngiltere’nin Suriye üzerindeki etkisini artırabileceğini düşündüler. Bu nedenle Dışişleri Bakanlığı, Beşar'ın bir sonraki İngiltere ziyareti sırasında düşük profilli, ticaret veya teknoloji alanında bir görüşme yapılmasını önerdi.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

HAFIZ ESAD'IN ÖLÜMÜ VE 34 YAŞINDAKİ BEŞAR

Bu görüşmeden bir yıl sonra, 10 Haziran 2000'de Hafız Esad hayatını kaybetti. Ölümünün hemen ardından Suriye Halk Meclisi, anayasa değişikliği yaparak devlet başkanlığı için gereken asgari yaşı 40'tan 34'e düşürdü. O sırada 34 yaşında olan Beşar, sekiz gün sonra iktidardaki Baas Partisi’nin Genel Sekreterliğine getirildi ve başkanlık için aday gösterildi. 10 Temmuz’da Suriye Halk Meclisi bu adaylığı onayladı ve Beşar, yedi yıllık görev süresiyle, rakipsiz olarak devlet başkanı seçildi.

ÜRDÜN KRALI FAKTÖRÜ

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Göreve başlamasından dokuz gün sonra Ürdün Kralı II. Abdullah, Beşar'ın yeni döneme iyi bir başlangıç yaptığını söyledi. Şam’da Beşar ile görüştükten sonra İngiltere Büyükelçisi Edward Chaplin'e konuşan Kral, Beşar'n "eski kadroları yönetme konusunda ustalık sergilediğini" ve "etrafındaki atmosferin tamamen değiştiğini" belirtti. Abdullah, Beşar'n enerjisi ve yeni fikirleri sayesinde eski kadrodan gelen isimlerin bile onunla birlikte hareket ettiğini ifade etti.

Ürdün Kralı ayrıca Beşar'ın, "Suriye'nin artık dış dünyaya açılmaktan başka seçeneği olmadığını bildiğini" söyledi.

SURİYE'Yİ ZİYARET EDEN İLK BAŞBAKAN

Beşar ve Abdullah görüşmesinde İngiltere-Suriye ilişkileri de ele alındı. Ürdün Kralı, habere göre Beşar'a bu ilişkileri geliştirmesi için teşvikte bulundu. Beşar, İngiltere'ye "tamamen açık" olduğunu ve ülkeye "büyük saygı duyduğunu" söyledi. Ekim 2001'de Blair, Suriye'yi ziyaret eden ilk İngiltere Başbakanı oldu. Ondan 14 ay sonra Beşar Esad, İngiltere'ye resmi ziyaret gerçekleştiren ilk Suriye lideri olarak ülkeye davet edildi.

Diğer belgeler, Blair hükümetinin, Arap dünyasındaki genç liderlerden reform ve demokrasi beklediğini gösteriyor. Bu yaklaşım, Arap Baharı olarak bilinen hareketlerin on yıl öncesine dayanıyor.