Elon Musk’ın Ukrayna’da erişime açtığı uydu internet sistemi Starlink nasıl çalışıyor?

Elon Musk'ın sahibi olduğu Starlink internet projesinin internet uydu terminallerini taşıyan bir kamyon Pazartesi günü Ukrayna'ya ulaştı.Terminallerin henüz nasıl kullanılacağı belli değil ancak öncelikle hükümet yetkilileri tarafından kullanılacağı düşünülüyor. Bir yandan büyük şirketler de önümüzdeki günler ve haftalarda olası kesintilere karşı terminal temin etmeye çalışıyor. Ukrayna'da şu anda internet bağlantılarının iyi olduğu ama ilerleyen günlerde kesintiler yaşanabileceği düşünülüyor. Ukrayna Başbakan Yardımcısı Mikhailo Fedorov, Twitter hesbından Ukrayna'ya teslim edilen terminallerinin fotoğrafını paylaştı ve Elon Musk'a teşekkür etti. Starlink terminalleri fişe takıldığı zaman otomatik olarak uzaydaki en yakın Starlink uydusuna bağlanıyor. Ardından uydu en yakın yer istasyonu ile iletişim sağlıyor ve böylece internet bağlantısı kurulmuş oluyor. Şu anda dünya yörüngesinde 2 binden fazla işlevsel Starlink uydusu bulunuyor. Yer istasyonları ise dünyanın birçok bölgesinde kurulmuş durumda ve Ukrayna'ya en yakın istasyon Polonya'da. Kullanıcılar, terminallerini fişe taktıktan sonra internet bağlantısı yer istasyonundan uyduya ve ardından terminale ulaşarak işlevsel hale geliyor. Uydular aracılığıyla sağlanan internet bağlantısında bugüne kadar yaşanan en büyük sorun gecikmeler oldu. Ancak oldukça yeni bir teknoloji olan Starlink uydu takımyıldız sistemi, alçak dünya yörüngesinde çalıştığı için yaşanan gecikmeler milisaniyelik zaman biriminde yaşanıyor. Bu teknolojinin sorunsuz çalışabilmesi için yer istasyonlarının gökyüzünü herhangi bir engel olmadan görebilmesi gerekiyor. İstasyonların konumlandırılması için en doğru yeri saptamak için ise özel bir mobil uygulama kullanılıyor. Normal şartlarda uydu interneti teknolojisinin kullanımında dikkat edilmesi gereken en önemli şey yer istasyonlarının gökyüzü görüşünü engelleyebilecek büyük cisimler. Ancak Ukrayna'daki kullancılar, Rusya'nın bu teknolojiyi hedef seçmesi ve saldırıda bulunması yüzünden yaşanabilecek güvenlik sorunlarına dikkat etmesi gerekcek. Ukrayna'da Starlink'in kurulumunu tamamlayıp Pazartesi günü kullanmaya başlayan bir kişi, Twitter'da yaptığı paylaşımda saniyede 200 megabit internet hızına ulaştığını bildirdi. Ukrayna'da Lviv IT Cluster şirketinin başkanı Stepan Veselovskyi gibi iş insanları Starlink teknolojisini kullanmak istediklerini belirtiyor. Veselovskyi, Ukrayna'da şimdilik internet erişiminin iyi olduğunu, ancak ilerleyen zamanlarda yaşanabilecek kesintilere karşı büyük şirketlerin acil eylem planına ihtiyacı olacağını belirtti. Ukrayna'da internet hızını takip eden NetBlocks adlı şirket, son dönemde Luhansk bölgesindeki Sievierodonetsk şehrinde internet kesintileri yaşandığını, ülke genelinde ise internetin yüzde 80 kapasitede çalıştığını bildirdi. NetBlocks yöneticisi Alp Toker, Starlink'in ülkedeki mevcut telefon hatları ve internet bağlantısının yerine geçemeyeceğini, bu yeni teknolojinin ancak terminal yakınındakiler tarafından kullanılabileceğini söyledi. Toker, Kiev'de tam kapsamlı bir kesinti olduğu durumda Starlink'in en çok gazeteciler, direniş grupları ve siyasetçilerin dünyanın geri kalanıyla bağlantı kurmasında yararlı olacağını ekledi. Bazı uzmanlar uydu internet teknolojisinin çatışma sırasında güvenliliğini sorgulamaya başladı, uydu terminallerinin Rusya tarafından hedef alınabileceğini öne sürdü. İnternet kullanımı ve güvenliliğini inceleyen Citizen Lab adlı kuruluşta araştırmacı olarak çalışan John Scott-Railton, Rusya'nın uydu iletişim kanallarını hedef almakta çok deneyimli olduğunu söyledi. Starlink kullanımının güvenliliği konusunda konuşan Toker ise, Bazı uydu internet kullanıcılarının konumları insansız hava araçları tarafından saptanabilir ve buna dikkat etmek gerekecek. Ancak en büyük tehlike, insanların böyle bir teknolojiye nasıl erişim sağladıklarını anlatmak zorunda kalmaları olacaktır dedi. Starlink, bölgedeki tek uydu internet şirketi değil. Ticari alanda uydu interneti sağlayan Viasat adlı şirket, 24 Şubat'ta, yani Rusya'nın Ukrayna işgalinin ilk gününde internet servisinde bir siber olay yaşandığını ve şebekede kısmi kesintiler olduğunu açıklamıştı. CNBC haber kanalına konuşan Viaset sözcüsü, bu kesintinin kaynağını saptamaya çalıştıklarını, Avrupa internet ağındaki kullanıcıların daha fazla sorun yaşamaması için önlem aldıklarını ifade etti.