Dünyanın konuştuğu görüntüler: Yanardağ patlamasıyla ada nasıl oluşur?

Japonya karasularında bulunan bir deniz altı yanardağının patlaması sonucu yeni bir ada doğdu. 100 metre çapındaki adanın boyutunun yanardağın patlamaya devam etmesi durumunda genişleyebileceği düşünülüyor. Peki yanardağ patlamasıyla ada nasıl oluşur?Japonya karasularında bulunan bir deniz altı yanardağının patlaması sonucu oluşan kara parçası, başkent Tokyonun bin 200 kilometre uzağında ve 2. Dünya Savaşının en kanlı çarpışmalarının olduğu Iwoto adlı adanın açıklarında yer alıyor. Pasifikin batısında Japonyaya bağlı Ogasawa ada zincirine eklenen 100 metre çapındaki yeni adanın oluşumu aslında geçen ay volkanik patlamalarla başladı.Ada üzerinde keşif uçuşu yapan Japonya Meteoroloji Enstitüsüne ait helikopterin çektiği görüntülerde yoğun duman ve bir-iki dakikada bir gerçekleşen patlamalar eşliğinde 50 metre yukarıya çıkan lavlar gözlemleniyor. Tokyo Üniversitesi deprem araştırma enstitüsünden Fukaşi Maeno ada üzerinde yaptığı gözlemlerde patlamayla havaya fırlayan kayalar ve denizde yüzen kahverengi ponza taşları gördüğünü söylüyor. Maeno, bölgede geçen yıl Temmuz ayından beri volkanik aktivitenin yaşandığını belirtiyor. Yeni adanın altındaki yanardağın patlamaya devam etmesi durumunda adanın boyutlarının genişleyebileceği düşünülüyor. Aslında dünyada her yıl yer altından gelen lavların yüzde 75ini okyanus altındaki yarıklardan gelenler oluşturuyor. Bu volkanik patlamalar tektonik hareketlerin yoğun olduğu okyanuslarda kıta levhalarının olduğu bölgelerde gelişiyor.Çoğu patlamalar okyanusun derinliklerindeki yarıklardan mağmanın taşması nedeniyle oluşmasına karşın sığ sularda oluştuğunda küçük adacıklar oluşturabiliyor. Lavın su ile temasının olduğu bu tür patlamalara freatomagmatik patlama adı veriliyor.Yakın zamana kadar Japonyayı oluşturan takımadaların dört ana ada ve 6 bin civarında da çoğu üzerinde yaşam olmayan adadan oluştuğu düşünülüyordu. Ancak jeologlar bu yıl bu sayının iki katı olabileceğini açıkladı.Japonya Jeouzaysal Enformasyon İdaresinin dijital haritalama teknolojisi kullanarak yaptığı araştırmalar sonucu 14 bin 125 adet ada olabileceği ortaya çıktı.2013te bir başka deniz altı yanardağının aynı şekilde patlamasıyla bir ada oluşmuş, şeklinden dolayı ada çizgi film karakteri Snoopye benzetilmişti.Japonyada uzmanlar zaman zaman adaların yok olduğuna da tanık oluyorlar. Kuzeyde Hokkaido adasının 500 metre uzağındaki Esanbe Hanakita Kojima adasının 2018 yılında sessiz sedasız yok olduğu ortaya çıkmıştı. Yeni oluşan ada, Japonyanın 111 aktif yanardağından biri olan ve eski adı Iwajima yeni adı Iwoto olan bir adanın yakınında oluştu.Iwotonun İkinci Dünya Savaşının Japonya için gidişatını değiştiren oldukça kanlı bir geçmişi var.1945 yılının Şubat-Mart aylarında adaya çıkan ABD birliklerine karşı adada volkanik kayalara hendek kazıp gizlenen Japon birlikleri 36 gün ölümüne savaşmış, 7 bin Amerikan ve 18 bine yakın Japon askeri hayatını kaybetmişti.Iwotoda Amerikan askerinin Amerikan bayrağını diktiği fotoğraf ölümsüzleşmiş ve adada yaşananlar 2006 yılında Clint Eastwood tarafından Iwo Jimadan Mektuplar adıyla filmleştirilmişti.Adayı ele geçirip Pasifikte egemenlik sağlayan Amerikan ordusu, sonrasında Okinawayı da ele geçirmiş ve Japonyanın yenilgisine varan yol açılmıştı.