Çad'ın devrik diktatörü Habre yargılanıyor

Darbeyle yönetimi ele geçiren ve ülkeyi yönettiği 1982-1990 yılları arasında ülkesindeki 40 bin kişinin öldürülmesi, on binlerce kişinin kaybolması ve binlerce işkence vakasından sorumlu tutulan Çad'ın devrikdiktatörü Hissein Habre, bugün ilk kez hakim karşısına çıktı.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sığındığı Senegal'in başkenti Dakar'da 2013'te tutuklanan Habre, Afrika Birliği tarafından kurulan Afrika Ceza Mahkemesince bugün yargılanmaya başlandı. Dakar Adalet Sarayı'nda başlayan duruşmayı mağdurlar, mağdurların avukatları, Habre'nin yakınları, bazı ülkelerin büyükelçileri ile çok sayıda yerel ve uluslararası basın mensubu takip ediyor.

Resmi kaynaklardan edinilen bilgiye göre, hakim karşısına çıkmak istemeyen Habre, mahkemeye güvenlik güçlerinin zoruyla getirildi. Ayrıca devrik liderin avukatları Habre'yi protesto ederek ilk duruşmaya katılmadı. Duruşma başlamadan kısa süre önce, yüzünü, sadece gözlerini açıkta
bırakan beyaz bir örtüyle kapattığı görülen Habre'nin salona alınmasıyla duruşmayı takip eden bazı kişiler devrik lidere destek vermek amacıyla pankart açtı. Bunun üzerine duruşma salonunda kısa süreli arbede yaşandı. Güvenlik güçlerinin müdahalesiyle ve Habre'nin dışarı çıkarılmasıyla
salonda sessizlik sağlandı. Habre, salondan dışarı çıkarılırken, "Bu bir mahkeme değil, bir komedidir. Yeni sömürgeciliğe hayır" diye bağırdı. Daha sonra davaya bakacak hakimler salona geldi. Duruşma şu ana kadar basın mensuplarına açık devam ediyor.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Habre kimdir?

Kuzey Çad'ta 1942 yılında doğan Hissein Habre, 1970'li yıllarda kısa süre ülkesinde Başbakanlık yaptıktan sonra Kuzey Çad Silahlı Kuvvetleri'nin başına geçti. 7 Haziran 1982'de darbe ile yönetimi ele geçiren ve 8 sene ülkenin başında kalan Habre, 1 Aralık 1990'da İdriss Deby'nin düzenlediği darbe ile iktidardan uzaklaştı. Habre bunun üzerine Senegal'e sığındı. Çad Ulusal Tahkikat Komisyonunca başlatılan soruşturmanın sonunda 1992 yılında, Habre'nin yönetimde olduğu 26 Ocak 1983'te çıkardığı yasa ile kurduğu "Belgeleme ve Güvenlik Müdürlüğü"nün işkence, idam ve kaybolmaların sorumlusu olduğu açıklandı.

Tutuklanması ve cezaevi süreci

Yaklaşık 19 ay süren tahkikatın sonunda hakimler 13 Şubat 2015'te Habre'nin insanlığa karşı ağır suçlar, işkence ve savaş suçları işlediği gerekçesiyle yargılanmasında yeterli deliller olduğunu karar verdi. 7 Çad vatandaşı, Çad Cumhuriyeti'nin 3. Devlet Başkanı Hissein Habre'yle ilgili 2000
yılında Dakar'da suç duyurusunda bulundu ve dava başladı ancak 20 Mart 2001 tarihinde, Senegal Yüksek Mahkemesi, Senegal mahkemelerinin Senegal'in dışında gerçekleşen ağır suçları yargılama yetkisi olmadığına hükmetti. Kısa süre sonra bu kez 17 kişi Çad'da Habre'yle ilgili suç duyurusunda bulundu. Hakim dosyayı kapatmadan şikayeti reddetti.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Daha sonra 3 kişi Belçika'da savcılığa suç duyurusunda bulundu ve 4 yıl süren soruşturmanın sonucunda Belçika adaleti, Hissein Habre'nin tutuklanmasına ve iadesine hükmetti. Kararın ardından Senegal, Habre'yi 15 Kasım 2005'te tutukladı fakat 10 gün sonra itiraz mahkemesi iade konusunda yetkili olmadığını bildirerek Habre'yi serbest bıraktı.

Afrika adına yargılanıyor

Habre'yi iade etmesi için baskı yapılan Senegal, Afrika Birliği'ne başvurdu ve Temmuz 2006'da Afrika Birliği Habre'nin Senegal'de "Afrika adına" yargılanması gerektiğine karar verdi. Meclis, Senegal mahkemelerin Senegal dışında gerçekleşen ağır suçları yargılama yetkisini veren yasayı onayladı. 2009 yılında Belçika Senegal'in Habre'yi iade etmemesinden dolayı BM Uluslararası
Adalet Divanı'na (UAD) başvurdu ve UAD, Senegal'in uluslararası yükümlüklerini yerine getirmediğinden ötürü en kısa sürede Habre'yi ya Belçika'ya iade etmesine ya da yargılamasına hükmetti.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Sonunda, Dakar'da 22 Ağustos 2012 tarihinde Senegal Devleti ile Afrika Birliği'nin imzaladığı anlaşmayla bir Olağanüstü Afrika Ceza Mahkemesi kuruldu ve adli sürecin başlamasıyla Habre insanlığa karşı ağır suç, işkence ve savaş suçlarından 2013'te tutuklandı. Mahkeme, "Afrikalılara karşı Afrikalılar tarafından kurulan ilk Afrika mahkemesi" olma özelliğini taşıyor.