Anlaşma dünyaya umut oldu

Ukrayna limanlarında mahsur kalan tahılların güvenli bir şekilde dünyaya taşınmasının önünü açması öngörülen ve önceki gün İstanbulda imzalanan anlaşma, uluslararası basının birinci gündem maddesi oldu.Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında imzalanan Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi ile birlikte, Ukraynanın, Karadeniz limanlarında bulunan yaklaşık 20 milyon ton tahılın dünyaya sevkinin önü açılması planlandı. Rusyanın Ukraynaya askeri harekâtının başladığı 24 Şubat tarihinden bu yana ülkeden çıkış yapamayan tahıl yüklü gemiler nedeniyle küresel gıda krizi gündeme gelirken, Türkiyenin etkin çabalarıyla imzalanan Anlaşma dünyada takdirle karşılandı. Dünya basınının anlaşmaya ilişkin öne çıkan bazı değerlendirmeleri şu şekilde: Wall Street Journal (ABD): Anlaşma, Türkiye ile BMnin aylarca süren diplomasisinin bir ürünü. Savaşın gıda kıtlığı nedeniyle 10 milyonlarca insanı açlığa sürüklemesinin ardından, Ukrayna limanlarındaki tahıl stoklarının dünyaya iletilmesine dair umutları artırdı. Sayın Erdoğan, bu savaşta Türkiye için tarafsız bir arabulucu pozisyonu arıyor. İnatçı bir diplomasi kullanarak, dünyada kendi etkisini ve Türkiyenin çıkarlarını da geliştiriyor. New York Times (ABD): Ukrayna ve Rusya, küresel gıda krizinin kötüleşmesine yol açan Ukrayna limanlarına yönelik ablukanın kalkması için anlaştı. Bu iki ülke arasında savaş başladığından beri imzalanan en önemli anlaşma. Üst düzey BM yetkilileri, ilk sevkıyatın Odesa ve komşu limanlardan birkaç haftada yapılabileceğini, her ay dünya piyasalarına 5 milyon ton Ukrayna gıdası ulaştırabileceğini söylüyor. Çığır açan anlaşma, BM ve Türkiyenin aracılığıyla gerçekleşti. Washington Post (ABD): Rusya ve Ukrayna, tahıl konusunda anlaştı. Anlaşmalar BM Genel Sekreteri Guterresin Ukrayna ve Rusya liderleri ile nisan ayında yaptığı görüşmelerin meyvesi. Türkiye, anlaşmada aktif bir arabuluculuk rolü üstlendi. Guardian (İngiltere): İstanbulda atılan imzalar, küresel gıda krizini önleyebilir. Kievde Rusyanın niyetiyle ilgili derin bir kuşku var. Ancak Ukrayna lideri Zelenskinin danışmanı Mihaylo Podolyak, anlaşmanın uygulanmasında BM ve Türkiyeye güvendiklerini söyledi. Ankaradaki yetkililere göre, detaylar Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin, Tahranda buluştuktan sonra netleşti. BBC (İngiltere): Türkiye, Ukraynadan Karadeniz üzerinden tahıl ihracatının önündeki engeli kaldırmak için Rusya ile yapılan anlaşmaya aracılık etti. Küresel gıda krizi endişeleri sürerken, Türkiye ve BM yaklaşık iki aydır iki ülke arasında anlaşmaya varmak için çabaladı. Daily Mail (İngiltere): (Cumhurbaşkanı Erdoğanın sözlerine başlıkta yer verilerek) Savaş müzakere masasında bitecek, bu bir dönüm noktasıdır. Anlaşma, birçok kişi tarafından yaklaşık altı aydır süren savaşta bir dönüm noktası olarak görülüyor. İngiltere Savunma Bakanı Liz Truss da çabalarından ötürü BM ve Türkiyeyi tebrik etti. Al Jazeera İngilizce (Katar): Türkiye, tahıl koridorunu aşmak için Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler arasında kilit rol oynadı. Küresel gıda krizine çare olması beklenen tahıl koridoru anlaşması, uygulama noktasında birtakım zorlukları da beraberinde getiriyor. Siyasi olarak taraflar arasında iyi niyet olsa da şartların tahılın planlandığı gibi çıkarılmasına izin verip vermeyeceği merak konusu. Uluslararası denizcilik uzmanlarına göre, Ukrayna tahılını Karadenizden çıkarabilmek için en az 400 gemi seferi gerekiyor. Ukrayna limanlarında ise yaklaşık 100 geminin mahsur kaldığı tahmin ediliyor. Bunların hepsi tahıl taşımaya uygun değil. Tahıl taşımaya uygun olanların en fazla 50 bin ton alabildiği belirtilirken, abluka altında yaklaşık 20 milyon ton tahıl bulunduğuna dikkat çekiliyor. Savaş yüzünden limanlarda ve gemilerde çalışacak personel de dağıtılmış durumda. Şubat ayında limanlarda 2 bin personel bulunurken, şimdi ise 450 çekirdek kadro bulunduğu bildiriliyor. Gemi ve personel sorununun, kolay çözülecek bir mesele olmadığı da belirtiliyor. Bir diğer kritik konu da güvenlik. Limanda yaklaşık 6 aydır mahsur kalan gemilerin bakımdan geçirilmesi, ardından sigorta şirketlerinin de bu gemilerin seyrine onay vermesi gerekiyor. En iyi senaryoda, tahılların tahliye operasyonu için en az 10 gün gerektiği belirtilirken, kötü senaryoda bunun aylar alabileceği tahmin ediliyor.