Afganistan'da büyük göç! Taliban ülkeyi yeniden ele geçirebilir

Son dakika haberlere göre Afganistan, 1978de başlayan iç savaşı bir türlü sonlandıramazken, Talibanın ilerleyişi, ülkede daha önce yaşananları hatırlatıyor. Korkulan, Talibanın, tıpkı Sovyet askerlerinin çekilmesi sonrası yaptığı gibi ABDnin ardından ülkeyi yeniden ele geçirmesi...Uzun yıllar bölgede yaşanan en büyük insani krize sahne olan Afganistan, ABD ve NATO askerlerinin çekilmesi ve bunu fırsat bilen Talibanın tüm ülkede ilerleyişe geçmesi nedeniyle makûs talihini yenemiyor. Talibanın ülkedeki kontrolünü giderek artırması, örgütün acımasız yönetiminden kaçmak isteyen binlerce Afganı yollara düşürdü. Kimileri Afganistan dışına kaçmak için uğraşırken, kimileri de Taliban kontrolündeki bölgelerden Afgan ordusu kontrolündeki bölgelere göç ediyor Ancak bu bölgelerin daha ne kadar Afgan ordusunda kalabileceği de belirsiz. Zira ABD ve NATO askerlerinin çekilmesi sürerken, Afganistanın İran, Tacikistan, Türkmenistan ve Pakistan ile arasındaki bazı sınır kapılarının kontrolü Afgan ordusundan Talibana geçti. Taliban ülkede sosyal hayatı da yeniden değiştirmiş durumda. Bir erkekle telefonda konuştuğu için kırbaçlanan kadının ardından Taliban kontrolündeki bölgelerde sakal tıraşı olmanın ve sigara içmenin yasaklandığı, kadınların evden çıkmasına müsaade edilmediği yönünde haberler geliyor. Bu bölgelerde Afgan bayrağının renkleri olan yeşil ve kırmızı giymek de yasaklanmış durumda. Taliban kendi iddiasına göre ülkenin yüzde 85inde kontrolü sağlamış durumda. Bu durum, Sovyetler Birliği askerlerinin 80li yıların sonunda Afganistandan çekilmesi sonrası yaşananları anımsatıyor. Afganistan Demokratik Halk Partisinin 1978de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyetinin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyetinin kurulmasının ardından, bu hükümete karşı olanların ayaklanmasıyla başlayan iç savaş hala devam ediyor. 80li yılların sonunda Sovyetlerin ülkeden çekilmesi sonrası, bugüne benzer biçimde ülkenin yüzde 85inde kaybeden Muhammed Necibullah yönetimi, Taliban tarafından sonlandırılmıştı. 1996da Kabile giren Taliban militanlarınca sığınmış olduğu Birleşmiş Milletler binasından zorla çıkarılan Necibullah, işkence edildikten sonra yaralı haldeyken, kardeşi Şahpur Ahmedzai ile birlikte elektrik direğine asılarak öldürülmüştü. Bu yüzden, Afganistanın ABD askerinin çekilmesi sonrası benzer bir sona sürükleneceği düşüncesi, tüm dünyada endişe yaratıyor. ABD, Afganistandaki askeri varlığını sonlandırırken, 20 yıl süren operasyon boyunca ABD öncülüğündeki güçlere tercüman olarak yardım eden ve tehlike altında bulunan kişileri de ülkeden tahliye etmeye hazırlanıyor. Beyaz Saray Basın Sözcüsü Jen Psaki, Operasyon Müttefiklerin Sığınmasının temmuz ayının sonunda başlayacağını belirtti. Sözcü, operasyonel ve güvenlik gerekçeleriyle kaç Afganın ülkeden çıkarılacağını açıklayamayacağını söyledi. Reutersa konuşan bir kaynak ilk etapta 2 bin 500 kadar kişinin ülkeden çıkarılıp vize süreci devam ederken bir ABD üssüne yerleştirileceğini ifade etti.- Afganistan, ABDnin en uzun savaşı oldu,- 2001den bu yana süren savaşta 71 binden fazla sivil hayatını kaybetti,- 70 bine yakın Afgan askerinin hayatını kaybettiği sanılıyor. ABD ve diğer NATO güçlerinin ise 3 bin 500ün üzerinde kayıp verdiği, 3 bin 800den fazla özel güvenlik şirketi çalışanının öldüğü belirtiliyor,- Buna karşılık Taliban ve diğer silahlı grupların kaybı 84 bin oldu, - 2.7 milyon kişi ülkeden kaçarken, 3.2 milyon kişi de evlerini terkedip ülke içinde başka yerlere göç etti,- ABD, Afganistanın yeniden inşası için 143 milyar dolar, savaş gazilerinin tedavisine ise 296 milyar dolar harcadı. ABDnin 20 yılda harcadığı toplam miktar ise 2.6 trilyon dolar civarında.Afganistan hükümetinin Talibanla müzakerelerden sorumlu yetkilisi, örgütün mahkumların serbest bırakılması için 3 aylık ateşkes önerdiğini açıkladı.Afgan televizyon kanalı 1TV News, Taliban sözcüsü Nader Naderiye dayandırdığı haberinde, 7 bin mahkumun serbest bırakılması ve militan grubun BM kara listesinden çıkarılması durumunda Talibanın üç aylık bir ateşkes ilan edeceğini söyledi.