ABD'ye sosyalizm getirme iddiasındaki başkan adayı: Bernie Sanders

ABD'de 2016 Kasım'ında yapılacak Başkanlık seçimleri için yarış kızışıyor. Demokrat Parti'de ismi öne çıkan aday var: Hillary Clinton ve Bernie Sanders. Clinton hem eski Başkanın karısı olması hem de Obama döneminde üstlendiği görevler nedeniyle tüm dünyada tanınıyor. Ancak Bernie Sanders, dünyanın henüz tanımadığı bir isim. Üstelik bir sosyalist. Kendi ifadesiyle, demokratik sosyalist. Demokratların başkan adaylığı yarışında öne çıkan bir isim, ABD ve sosyalizm terimlerini yan yana getiriyor. İşte, en üstteki yüzde 1'in zenginliklerin yüzde 90'ına sahip olması ahlaki değil diyen ABD'nin sosyalist adayı Sanders'in hikayesi...Vermont eyaletinin senatörü olan Bernie Sanders, ABD başkanlığı için adaylık yarışındaki tek demokratik sosyalist kimliğe sahip siyasetçi. Sanders, Amerikalılar için sorun oluşturan bir siyasi görüş olan sosyalizmin, onun kast ettiği şekliyle, demokratik sosyalizmin ne olduğunu ilk kez bir ay önce yaptığı bir konuşmada açıkladı. Ulusu dönüştürmeyi hedefleyen Sanders'in önünde uzun ve zorlu bir yol var. Gallup'un Haziran'daki bir araştırmasına göre, Amerikalıların yarıdan fazlası, bir sosyaliste oy vermeyeceklerini, onun yerine bir Müslümana ya da ateiste oy vermeyi yeğleyeceklerini söylüyor. Başkent Washington'daki Georgetown Üniversitesi'nde konuşan Sanders, 30 yıllık siyasi hayatında kullanmaktan çekindiği sosyalizm terimini sahiplenmekte pek gönüllü olmasa da, anketlerin gösterdiği bu tabloyu değiştirmeyi deneyeceğinin işaretlerini verdi. Washington Post Gazetesinde Amber Phillips imzasıyla yer alan haberde, Sanders'in sözünü ettiği demokratik sosyalizmin ne olduğu ve bunu sosyalizmden ayıran farkların ne olduğu, Sanders'in kendi siyasi yaşamı üzerinden anlatıldı. Senatör Sanders, siyasi yaşamına bir sosyalist olarak başlamadı ama sosyalizmden her zaman etkilendi. 1970'lerde solcu Özgürlük Birliği Partisi'nin Vermont'taki Senato adayının kampanyasında gönüllü olarak çalıştı. 1980'de Sosyalist İşçi Partisi adayı Andrew Pulley'in kampanyasında görev aldı. Ancak Sanders, Vermont'un en büyük şehri Burlington'da belediye seçimlerini kazandığı tarihten itibaren sosyalizmin s'sini bile ağzına almadı. Bu yıllarda yakın arkadaşlarından biri olan, Halk Cumhuriyeti: Vermont ve Sanders Devrimi adlı kitabın yazarı Greg Guma, medyanın onu sosyalist olarak tanımlayıncaya ve siyasi görüşünü sorgulamaya başlayıncaya kadar, Sanders'in bu terimi hiç kullanmadığını söyledi. Bugün ise Sanders inandığı sosyalizm biçimini sesinin var gücüyle anlatıyor. Demokrat Parti'de yarışı önde götüren adaylardan biri olan Sanders, ABD'de Presidential Debate denilen başkanlık yarışındaki aday adaylarının birlikte katıldıkları tartışmada yarışı birlikte önde götürdüğü rakibi Hillary Clinton ile tartıştı. Bu tartışmada demokratik sosyalizmin ne olduğunu anlatacağı bir konuşma hazırladığını söyledi. ABD basınında, 2016'da bir sosyalizm-kapitalizm karşıtlığı tartışmasının olacağı ve bunun taraflarından birinin de Sanders olacağı yorumları yapılıyor. Ancak Sanders, sosyalist olduğunu, sadece sorulduğunda söyleyen bir siyasetçi. Sanders, Amerika'da demokratik sosyalizmin bayraktarı gibi görünse de aslında bu role çok da gönüllü görünmüyor. Sanders ile çalışan daha sonra da hakkında kitap yazan arkadaşı Greg Guma, 1970 ve 1980'lerin ABD siyasetinde farklı zamanlar olduğunu, Sanders ve arkadaşlarının komünist olarak yaftalanmanın ağır bedelini bildikleri için sosyalizm terimini o dönemde kullanmaktan kaçındıklarını anlatıyor. 1971'de Özgürlük Birliği Partisi'nin Senato adayının kampanyasındaki stratejisini, 1997'de yazdığı otobiyografide anlatan Sanders, Refah=iktidar, iktidarın yokluğu=bağımlılık. Bunu nasıl değiştirebilirdik? Benimsediğim fikirler 'acaip' ya da 'bahs-i diğer' değildi. Ana akım fikirlerdi diyor. Washington Post'tan David Fahenthold'a göre, sol bir partide siyaset yapan Sanders, hiçbir yerde açlığın kalmaması için uğraşıyordu. Bu nedenle 1981'de Burlington'daki 5 aşamalı yarışta rakiplerini 10 oyla geçip de başkan oldu. Guma, bu ilk yarışta sosyalizmin hiç gündeme gelmediğini, kampanyanın ağırlıkla yerel meselelerle ilgili yürütüldüğünü ve siyasi görüşlerine ilişkin tartışmalardan kaçındıklarını anlatıyor. Ancak siyasi görüşlerinin izlediği yola yön verdiği kesindi. United Press International'ın haberleştirdiği Sanders'ın Burlington'daki yemin törenindeki konuşmasında meydan okuduğu olgular, gelecekteki 34 yıllık siyasi yaşamında izleyeceği yolun da temelini oluşturuyordu. Sanders, başkan adaylığı yarışında, Amerika'da bugün zenginler daha zenginleşiyor, fakirler daha fakirleşiyor ve milyonlarca aile tedrici olarak orta sınıftan yoksulluğa geriliyor. Son tahlilde Amerika halkı refah, emek ve doğal kaynaklardan sadece birkaç süper zenginin değil, herkesin adil yararlanması demek zorunda kalacak mesajı veriyor. Aynı zamanda şehrin ekonomisini yıkmak gibi büyük sadistçe bir arzu içinde olmadığını da söyleyen Sanders, kent projelerinde işadamlarıyla birlikte çalışacağını da belirtiyor. Sanders hala sorulmadıkça sosyalizm terimini kullanmıyor. AP'nin haberine göre, 1983'deki ara seçimler sırasında, Bir sosyalistim, elbette bir sosyalistim. Yeni bir fikir olmayan, bütün insanların eşit olabileceği tümüyle farklı bir toplum görüşüne sahibim demişti. 1990'daki Kongre seçimlerinde de Sanders bir sürpriz yaptı ve Vermont temsilcisi olarak yapayalnız kalacağı Washington'a geldi. 1920'lerden beri ilk partisiz sosyalist yasama üyesiydi. Demokrat grubuyla birlikte hareket etmeyi denedi ama dışlandı. Sanders her şeyden çok bağımsızlığına odaklandı. 1991'deki bir söyleşisinde AP'ye Bağımsız olmaktan ziyadesiyle memnunum dedi. Sosyalist fikirleri sorulduğunda ise, Sosyalizmin benim için samimiyetle anlamı, küçük 'd' harfiyle bir demokrasidir. Amacımız, refah ve iktidar açısından bu kadar devasa eşitsizliklerin olmadığı bir toplum yaratmak ve çalışan ve yoksul insanlara daha fazla siyasal eşitlik sağlamaktır diye açıkladı. Sanders 2006'daki ABD Senatosu seçimlerinde kendi eyaleti Vermont'tan büyük destek aldı, yerel basında Vermont'taki anketlerde sosyalis aday önde gidiyor, Azimli Sanders ABD Senatosu'nun ilk sosyalisti olacak gibi manşetleri atıldı. Yerel düzeyde de sosyalist olduğuna vurgu yapılıyordu. Sanders 2008'de ABD'nin ünlü komedyenlerinden Stephan Colbert ile bir mülakat yaptı. Ultra muhafazakar görüşteki Colbert'in Sanders'e sorduğu ilk ve tek soru: Yani bir sosyalistsiniz idi. Colbert, bu duruma Chicago'nun yarısının yanması gibi benzetmesi yaparak, Ben bir 'kundakçıyım dedi. Sanders ise, siyasi hayatı boyunca inandığı sosyalizmi savundu. Daha önce de pek çok kez örnek gösterdiği kapitalist Avrupa ülkelerindeki sosyalist politakaları örnek gösterdi. Sanders ile Colbert'in arasında geçen diyalogda ilginç ve tam Amerikanvariydi: Sanders: Gerçek şu ki İskandinavya ve Avrupa'daki birçok ülke tüm vatandaşlarına, kadın ve çocuklara bir vatandaşlık hakkı olarak sağlık hizmeti sağlıyor.Colbert: Burasının İskandinavya ya da Avrupa olmadığını hatırlatırım.Sanders: O zaman size şunu hatırlatmam gerekir ki 47 milyon Amerikalının sağlık sigortası ve hiçbir sağlık güvencesi yok ve bizim sağlık harcamalarımızın tutarı her hangi bir ülkedekinin iki katı kadar.Colbert: Bu sınıf savaşı. Siz zenginliğin yeniden paylaşımından söz ediyorsunuz.Sanders: Aynen. Sanders demokratik sosyalist politikaların, Amerika'yı parçalanmaktan kurtaracak en iyi seçenek olduğunu söylüyor. Sanders, bugün zenginliğin paylaşımının, yani gelir dağılımı adaletinin her zamankinden daha acil bir ihtiyaç olduğuna işaret ediyor. Demokrat Parti'nin 2016 başkanlık yarışı için düzenlenen ilk tartışmada, Bence Amerikalılar bugün ülkemizin sıradışı krizlerle karşı karşıya olduğunu çok iyi anlıyorlar diyen Sanders, daha sonra CNN'den Anderson Cooper'ın neden bir sosyalistin başkan olması gerektiğiyle ilgili sorusuna şu yanıtı vermişti: Demokratik sosyalizm, bu ülkede en üstteki yüzde 1'in tüm zenginliklerin yüzde 90'ına ve neredeyse yüzde 90'ın sahip oldukları kadarına sahip olmasının ahlaksızca ve yanlış olduğunu söylemektir. Bu yanlış ve bugün ekonomik hilelerle tüm yeni gelir kaynaklarının yüzde 57'si en üstteki yüzde 1'in cebine gidiyor.