Sykes-Picot Anlaşması Nedir? Sykes-Picot Anlaşması Haritadaki Sınırları
Sykes-Picot anlaşması ve onun çizdiği sınırlar kaç yıl aradan sonra tekrar tartışmaların ana merkezinde. Sykes-Picot Anlaşması ve haritadaki durumu gündemden kaynaklı olarak araştırılmaya devam ediyor. Irak İslam Şam Devleti (IŞİD) militanları Irak ve Suriye sınırını 2014 yılında buldozerle dümdüz ederek Sykes-Picot anlaşmasını tarihe gömme ve bölgenin tüm sınırlarını ortadan kaldırma niyetlerini de ilan etmişti. Günümüzde ise Sykes-Picot projesinin merkezindeki Suriye ve Irak devletlerinin bütünlüğü tehlikede.
Sykes-Picot Anlaşması, 16 Mayıs 1916 tarihinde, Birleşik Krallık ve Fransa arasında, Osmanlı İmparatorluğu'nun Orta Doğu toprakları üzerinde imzalanan ve bölgedeki nüfuz alanlarını belirleyen gizli bir anlaşmadır. Resmi olarak "Fransa-İngiltere Anlaşması" ya da "İngiltere-Fransa Sözleşmesi" olarak da bilinir. Bu anlaşma, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Ortadoğu'daki topraklarının paylaşılmasına yönelik bir planı içeriyordu. Anlaşma, adını İngiliz diplomat Mark Sykes ve Fransız diplomat François Georges-Picot'tan alır. Bu iki diplomat, özellikle bölgedeki Osmanlı topraklarının paylaşılmasında anahtar rol oynamışlardır.
Sykes-Picot Anlaşması, Ortadoğu'nun şekillenmesinde kritik bir rol oynamış ve bölgedeki sınırların çizilmesine yol açmıştır. Bu anlaşma, hem Arap halkları hem de Batı dünyası açısından uzun vadeli etkiler yaratmıştır ve bu etkiler günümüzde de hala hissedilmektedir.İngiltere’nin Ortadoğu uzmanı Sir Mark Sykes ve Fransız diplomat Francois Georges Picot
Sykes-Picot Anlaşması'nın Detayları:
İmzalanma Tarihi: 16 Mayıs 1916
İmzalanan Ülkeler: Birleşik Krallık (İngiltere) ve Fransa
Amaç: Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı'nda yenilmesi durumunda, Orta Doğu'daki topraklarının paylaşılmasını planlamak. Anlaşma, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşta yenilmesi durumunda, Orta Doğu'daki Osmanlı topraklarını nasıl paylaşacaklarına dair bir plan içeriyordu. Anlaşma, bölgedeki nüfuz alanlarını belirleyerek, gelecekteki sınırları çizmiştir.
Anlaşma ile Belirlenen Bölgeler ve Durumları:
Fransa'nın Etkisi Altındaki Bölgeler:
Suriye ve Lübnan: Fransa, Suriye ve Lübnan'ı etki alanına almıştı.
Fransa, bu bölgelere doğrudan yönetim kurmayı planlıyordu. Suriye'de Fransız mandası kurulmuş, Lübnan ise Fransız egemenliğinde bir devlet olarak kurulmuştur.
Birleşik Krallık'ın Etkisi Altındaki Bölgeler:
Irak: Irak, Birleşik Krallık'ın etkisi altında kalacak şekilde düzenlenmiştir. İngilizler, 1918'de Irak'ı kendi mandaları altına almışlardır.
Filistin: Filistin, uluslararası denetim altında bir bölge olarak belirlenmiştir. Bu bölge daha sonra, 1920'lerde Birleşik Krallık mandası altına girmiştir.
Ürdün: Ürdün, İngiltere'nin etkisinde olan bir bölge olarak tanımlanmıştır.
Bölgesel Nüfuz ve Ortaklık:
Hicaz: Suudi Arabistan'ın kurucusu olan Abdülaziz el-Suud, Hicaz'ı fethederek bölgeyi Osmanlı'dan almış ve bu bölgeye kendi egemenliğini kurmuştur.
Basra Körfezi: Bu bölge, İngiltere'nin stratejik çıkarlarına uygun olarak belirlenmiş ve Körfez ülkeleri ile olan ilişkilerde İngiltere'nin hakimiyeti pekiştirilmiştir.
Arap Yarımadası ve Diğer Bölgeler:
Arabistan (Suudi Arabistan): Arap isyanı sonucu Osmanlı'nın bu bölgedeki toprakları kaybedildiği için, bölgeye dair doğrudan bir paylaşım yapılmamıştı, ancak Suudi Arabistan'ın kurucusu olan Abdülaziz el-Suud'un bölgeyi kontrol etmesi sağlanmıştır.
Sykes-Picot Anlaşması'nın Önemi ve Sonuçları:
Bölgedeki Egemenlik Değişiklikleri: Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından, Sykes-Picot Anlaşması, Fransız ve İngiliz mandalarının kurulmasına yol açtı. Bu durum, bölgedeki birçok ülkede uzun süreli bir Batılı egemenliğinin temelini atmıştır.
Arap İsyanı: Anlaşma, Arap dünyasında büyük bir tepkiye yol açtı çünkü Araplar, Osmanlı'ya karşı isyan ederken Batılı güçlerden bağımsız bir Arap devletinin kurulmasını istemişlerdi. Ancak bu anlaşma, Arapların bağımsızlık beklentilerini boşa çıkardı.
Bölgesel Savaşlar: Sykes-Picot Anlaşması, günümüzdeki Orta Doğu'nun sınırlarını büyük ölçüde şekillendiren anlaşmalardan birisidir. Ancak bu, bölge halkları arasında uzun süren etnik ve dini çatışmaların da temelini atmıştır.
Arap-İsrail Çatışması: Özellikle Filistin'in durumu, daha sonra Arap-İsrail çatışmalarına yol açmıştır. İngiltere'nin Filistin'deki yönetimi, bölgede Yahudi ve Arap halkları arasında gerilimlere neden olmuştur.
Sykes-Picot Anlaşması Harita Gösterimi:
Sykes-Picot Anlaşması'na dayalı bölgesel nüfuz alanlarını gösteren bir harita, şu şekildeydi:
Mavi Alanlar (Fransa'nın Egemenliği): Suriye, Lübnan, bazı bölgeler.
Kırmızı Alanlar (Birleşik Krallık'ın Egemenliği): Irak, Ürdün, Filistin, bazı Körfez ülkeleri.
Yeşil Alanlar (Uluslararası Denetim): Filistin gibi bölgeler.
Harita üzerinde bu bölgesel sınırlar, Fransız ve İngiliz nüfuz alanlarını gösterir. Ancak Sykes-Picot Anlaşması'ndan sonra bu bölgelerdeki siyasi sınırlar, 20. yüzyıl boyunca değişmiş, birçok yeni devlet kurulmuştur.
SON DAKİKA
EN ÇOK OKUNANLAR
2024 resimli doğum günü mesajları: Kısa, uzun, anlamlı ve komik doğum günü tebrikleri
Pestisit nedir, zararları nelerdir? Pestisit zehirlenmesi ne demek?
Eurofighter Nedir? Eurofighter Typhoon Özellikleri ve Kullanan Ülkeler
Hazar Vural Jane kimdir, kaç yaşında, nereli? Jane anlamı nedir?
2025 resmi tatiller takvimi: 2025 yılının resmi tatilleri hangi günlere denk geliyor?