Kutadgu Bilig'e göre devlet nasıl ayakta kalır?

Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig eseri siyasetname türünün ilk örneklerindendir. Dört sembolik karakter üzerinden işlenen Kutadgu Bilig'e göre devlet nasıl ayakta kalır gibi konularda tavsiyeler bulunmaktadır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig, günümüz Türkçesi ile Mutluluj Veren Bilgi anlamına gelmektedir. Siyasetname türünde Türk edebiyatının ilk örneği olarak bilinen Kutadgu Bilig'de devlet nasıl ayakta kalır sorusuna da yanıt verilmektedir.

Kutadgu Bilig’e göre devletin uzun yıllar ayakta kalabilmesi için adil bir düzenin oluşması gerekir. Adil düzenin oluşturulması için siyasi, ahlaki, hukuki kurallar belli hükümlere göre tanzim edilmelidir.

Kutadgu Bilig'in genel özellikleri

• Mesnevi tarzında ve aruz vezniyle yazılmıştır.
• Siyasetname türünün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir.
• Eski Türkçe olarak kabul edilen Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştır.
• Nazım birimi beyittir. (Redif ve kafiye kullanılmıştır.)
• İslamiyet'in Türklerce kabulünden sonraki bilinen ilk yazılı eserdir.
• Allegorik ve didaktiktir.
• Bazı bölümlerinde ansiklopedik bilgiler içerir.
• 'Kutlu Olma Bilgisi' veya 'Mutluluk Veren Bilgi' olarak Türkiye Türkçesine aktarılabilir.
• 18 ayda tamamlanmıştır.
• Anlatılmak istenenler 4 sembolik kişilik üzerinden anlatılmıştır. Bunlar ; Kün Togdı (hükümdar, kanun, adalet); Ay Toldı (mutluluk, saadet); Odgurmış (akıbet, hayatın sonu); Ögdülmiş (Akıl, zeka)
  6645 beyitten oluşan manzum bir eserdir.
• 6500 beyti aşan Kutadgu Bilig’de, yüz civarında Arapça, Farsça kökenli sözcük vardır. Sözcükler manzumenin gerektirdiği retoriğe göre seçilir. Tapug ~ taat, törütigli ~ halik, yükün- ~ namaz kıl- gibi
• Türkçe kökenli ya da ödünç sözcükler; ölçüye, bağlama göre serbestçe kullanılır. KB’de Allah, cennet, cehennem, şeytan, melek, savm, salat gibi Arapça kökenli temel İslami terimlerin yer almaması dikkat çekicidir. Arapça sözcükler yerine teñri, tamu(g), yek, ferişte, rūzā, namāz vb.
• Türkçe veya İran dillerinden ödünçlemeler kullanılır.

Yusuf Has Hacib kimdir?

Yusuf Has Hâcib (Balasagunlu Yusuf) hakkındaki bilgilerin tek kaynağı, yine kendi eserine sonradan eklenmiş olan manzûm ve mensûr mukaddimelerdir. Yusuf, XI. yüzyılda, Balasagun (Kuz-Ordu)’da doğmuştur. Asil bir aileye mensup olup, ilmi, fazîletleri, zühd ve takvası ile cemiyetin içinde en yüksek hizmet mertebesine ermiş bir zattır. Eserine Balasagun’da başlamış, daha sonra gittiği Kaşgar’da tamamlamış (1069-1070) ve Karahanlı hükümdarı Tabgaç Kara Buğra hânlar hânının huzurunda okumuştur. Hâkan, şâirin kalem kudretini takdir ederek, ona iltifat etmiş ve yanına alarak, ona “has hâcib” unvanını vermiştir. Bundan dolayı nâmı Yusuf Has Hâcib olarak yayılmıştır. Üzerinde 18 ay uğraştığı eserinin bazı beyitlerinde (365-371) 50 yaşında olduğunu belirtmektedir. Bu beyitlerden hareketle O’nun 1019 yılı civarında doğduğunu söyleyebiliriz. Ölümü hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Eserin ilave kısmında kendisinden bahsederken, ihtiyarladığını, hayatını insanlara hizmet etmekle geçirerek ibâdete geç kaldığını belirtmektedir.