Coğrafyanın İncelikleri: Jeomorfoloji Nedir ve Önemi

Jeomorfoloji, dünya yüzeyinin fiziksel özelliklerini ve daha kesin olarak bölgenin bileşimini, şeklini ve evrimini inceleyen coğrafya dalını belirtir. Böylece farklı toprak türleri, yalnızca kendilerine özgü morfolojileri açısından değil, aynı zamanda onları oluşturan unsurlar ve mevcut konformasyonlarını etkileyen dış etkenler (erozyon olgusu, iklim vb.) açısından da araştırılır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Jeomorfoloji, özellikle de evrimsel eğrileri yeniden yapılandırmak ve nedenlerini bulmak için litosfer, atmosfer, hidrosfer ve biyosfer arasındaki her etkileşimi kavramaya ve derinleştirmeye çalışır; sadece şimdiki zamana değil aynı zamanda geçmiştekilere de odaklanır.

Jeomorfoloji Nedir?

Kara kütlelerinin yaşının ve gelecekteki gelişimlerinin hesaplanması, güneş enerjisi, hidrolojik döngü değerleri ve tektonik plaka hareketleri gibi yakından ilişkili doğal faktörlerin niceliksel olarak incelenmesi jeomorfoloji tarafından gerçekleşir. Pratik bir bakış açısıyla jeomorfoloji, gelecekteki değişiklikler hakkında tahminlerde bulunmak amacıyla bölgenin tarihini ve dinamiklerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda disiplin, gözlemleri, fiziksel deneyleri ve matematiksel modelleri ilişkilendirerek ilerlemektedir.

Jeomorfolojinin Önemi Nedir?

Gelişmiş teknolojiler, günümüzde bölgenin daha iyi anlaşılması ve birçok olayın etkili bir şekilde önlenmesi için giderek daha güvenilir, karmaşık ve gerçekçi bilgisayar simülasyonları oluşturulmasına olanak sağlamaktadır. Jeomorfolojinin çalışma alanları bu nedenle jeolojiden çevre mühendisliğine, jeodeziden jeodinamiğe kadar çok ve çeşitlidir.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Ortaya çıkan topraklar, müdahalenin hakim alanıdır ancak kapsamları, deniz yatağının ve diğer gezegenlerin yüzeyinin analizine kadar uzanır. Jeomorfoloji ilgilendiği çalışma alanına bağlı olarak farklı dallara ayrılmaktadır.

Bunlardan en önemlileri arasında nehirlerin, havzaların ve akarsuların yapısı ve seyrine odaklanan ve bunların en karakteristik olaylarını (sedimantasyon gibi) araştıran nehir jeomorfolojisi bulunmaktadır. Aynı zamanda buzul jeomorfolojisi de çok önemlidir; buzulların ve bunların peyzaj değişikliklerindeki rollerinin incelenmesinde de son derece aktiftir.

Jeomorfoloji Kapsamları Nelerdir?

Genelde jeomorfoloji, su altı kabartması da dahil olmak üzere karasal kabartmanın tanımı ve açıklamasıdır. Jeomorfolojik analiz birbirini takip eden üç aşamadan oluşan bir akıl yürütmedir. Kabartmanın topografik tanımı, jeolojinin incelenmesi ve morfolojik analize izin veren kabartma biçimleri ile yapıları arasındaki durumlar açıklanır. Jeomorfoloji iki dala ayrılır: yapısal jeomorfoloji ve dinamik jeomorfoloji.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yapısal jeomorfoloji, yer şekilleri ile jeolojik yapı arasındaki ilişkiyi inceler. Bu raporlar farklı ölçeklerde de okunabilir. Bazı formlar metre ölçeğinde (depremin oluşturduğu fay dikliği) gözlemlenebilirken, diğerleri gezegen düzeyinde (okyanus ve kıta farklılaşması) görülebilir.

Jeomorfoloji İnceleme Alanları

Jeomorfologlar esas olarak Alpler veya Paris Havzası gibi büyük jeolojik yapılar içindeki rölyeflerin farklılaşmasıyla ilgilenmektedir. Erozyon, yani rahatlamayı yok eden eylemler, genel sonuçlarında dikkate alınır.

Diferansiyel erozyon (kayaların direncindeki farklılıkların altını çizen seçici erozyon) yapısal jeomorfolojinin önemli bir unsurudur çünkü rölyef unsurlarını öne çıkarır.

Dinamik jeomorfoloji mevcut veya güncel erozyonun etkilerini inceler. Hem erozyonun sonuçları hem de aşındırıcı süreçlerle ilgilidir. Yapı jeomorfoloji artık erozyona yol açması dışında dikkate alınmıyor.