Kemoterapi alan erkeklerde spermlerin korunması

Günümüzde kabul edilen birçok kemoterapi protokolünün sperm yapımını olumsuz etkilediğini söyleyen Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Kaan Aydos, kemoterapi alan erkeklerde spermlerin korunmasını anlattı.

Haberin Devamı

Testis tümörü ya da lenfoma gibi hastalıklar, zamanında ve uygun şekilde tedavi edildikleri takdirde normal yaşam süreleri tümörsüz olarak tamamlanabilmektedir. Tedavilerinde çoğu kez kemoterapik ilaçlar kullanılır. Ancak tümör nedeniyle kemoterapi alan erkeklerin yaklaşık yüzde 80'inde sperm üretimi değişik derecelerde bozulur. Yüzde 20'sinde ise kalıcı azospermi (azoospermia) gelişir. Bu nedenle kemoterapi öncesi spermlerin dondurularak saklanması önerilir.

Günümüzde kabul edilen birçok kemoterapi protokolü sperm yapım üzerine olumsuz etkide bulunur. Sperm üretimindeki bozulmanın ciddiyeti ve düzelebilirliği ilacın yapısına, total dozuna ve tedavi şekline bağlıdır. Sperm hücreleri kemoterapötik ilaçların zararlı etkilerine çok duyarlıdır. Sperm kök hücrelerinde onarılamayan hasara yol açarak kalıcı infertiliteye neden olabilir. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce spermlerin saklanması önerilmektedir.

Ergenlik öncesi çocuklarda kemoterapi kullanılacaksa, bunlarda henüz olgun sperm yapımı başlamamış olduğu için, testislerden küçük bir parça doku örneği alınarak içlerindeki sperm kök hücreleri saklanır. Olgun yaşa gelip de çocuk sahibi olmak istediklerinde bu kök hücreler tekrar testis dokusu içerisine nakledilerek normal sperm üretimi elde edilebilir.

Kemoterapi alan erkeklerin, son dozu aldıktan sonraki 2 yıl içerisinde eşlerini doğal yolla gebe bırakmaları durumunda, çocukta kromozom bozukluğu gelişme riski vardır. Çünkü kanser ilaçları sperm kök hücrelerinde anöploidi dediğimiz kromozom bozukluklarına yol açabilir. Böyle bozukluklara maruz kalan çocuklarda anomalik gelişim riski de artar. Genetiği etkilenmiş sperm hücrelerinin temizlenmesi ise ortalama 2 yıl alır. Bu nedenle kemoterapiden sonra sperm çıkan erkeklerde çiftin 2 yıl boyunca gebelik koruyucu önlemler alması önerilir. Azospermi (azoospermia) gelişmişse, bu süre içerisinde testislerden de sperm alınarak tüp bebeğe geçilmesi ertelenmelidir. Kısacası, eğer erkek daha önce kemoterapi almış ve azospermi (azoospermia) gelişmişse, tedavinin bitiminin üzerinden 2 yıl geçmemişse, herhangi bir tedaviye başlanmaması ve sadece testis koruyucu tedbirler alınması, 2 yıldan fazla süre geçmişse, mikro TESE ile sperm aranıp tüp bebeğe geçilmesi uygun olur.

Kemoterapi alan erkeklerde spermlerin korunması
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Kaan Aydos

Testis tümörü nedeniyle kemoterapi alan olgularda hormonal stimülasyon tedavileri riskli olabileceği için dikkat edilmelidir. Bu nedenle henüz kemoterapi başlamadan önce erkeklerin mutlaka spermlerini saklatması gerekir. Radyoterapi yani ışın tedavisi almış erkekler için de benzer uyarılar ve önlemler geçerlidir.