İŞİD'in ABD'yi bile çaresiz bırakan askeri stratejisi

Orta Doğu uzmanı Bill Law, BBC Türkçe'de yayımlanan ŞİD'in işgallerinin arkasındaki askeri strateji nedir? başlıklı yazısında örgütün, ABD ve müttefiklerinin hava saldırılarına rağmen gücünü nasıl koruduğunun detaylarını yazdı. İşte IŞİD'in ABD'yi bile çaresiz bırakan stratejisi...Ebubekir El Bağdadi'nin halifeliğini ilan etmesinden bir yıl sonra IŞİD (Irak Şam İslam Devleti), ABD ve müttefiklerinin gerçekleştirdiği binlerce hava saldırısına rağmen, sahada önemli bir güç olmaya devam ediyor. ABD Başkanı Barack Obama'nın sözleriyle aktarılacak olursa, koalisyon güçlerinin hava saldırılarının amacı, IŞİD'i geriletmek ve nihayetinde de yok etmekti. Ancak tersine IŞİD, sürpriz bir direnç gösterdi ve muharebelerde daha etkili bir şekilde ortaya çıktı. IŞİD'in askeri stratejisiyle ilgili bir analiz bunun nedenini açıklamaya yardımcı oluyor. Analizin merkezinde kalma ve genişleme kavramı bulunuyor. Bu, örgütün propaganda dergisi Dabık'ın 2014 Kasım sayısında açıkça ifade edilmiş. IŞİD, teoriyi pratiğe çevirerek, başkent ilan ettiği Suriye kenti Rakka ve Irak'ın ikinci büyük kenti Musul'da kalmayı sürdürdü. Geçen aysa Irak'ın Anbar Eyaleti'nin parçası olan Ramadi kentini ve stratejik bir kasaba olan Palmira'yı ele geçirerek elinde tuttuğu alanları genişletti. IŞİD'in nihai amacı küresel hâkimiyet. Washington merkezli düşünce kuruluşu Savaş Çalışmaları Enstitüsü'ne (ISW) göre IŞİD, bu amaç doğrultusunda dünyayı üç ayrı coğrafi halkaya ayırdı. İç Halka, Irak ve el-Şam (Suriye). Bunun çevresindeki halka geniş anlamıyla Orta Doğu ve Kuzey Afrika. Uzak Halka ise Avrupa, Asya ve ABD. Her halka ayrı askeri stratejilere sahip: Geleneksel savaş, gerilla savaşı ve terör saldırıları. Bu stratejilerin üçü birden İç Halka'da etkili bir şekilde kullanılıyor. Yakın Çevre'de, IŞİD'e bağlı gruplar tarafından yürütülen geleneksel savaş ve gerilla savaşının etkisi hissediliyor. Mısır'daki Sina'da asker ve polise yönelik birçok saldırı ve Libya'da, Muammer Kaddafi'nin bir dönem kalelerinden olan Sirte dahil birkaç kentin ele geçirilmesi bu etkinin en önemli göstergeleri. Bu arada sözde yalnız kurtlar ise üçüncü halkada terör taktiklerini uyguluyor ve Avustralya, ABD ve Kanada'daki saldırılarıyla IŞİD'den övgü alıyor. Kemer StratejisiIrak ve Suriye'de, bomba yüklü araçların, birçoğu kaçan Irak güçlerinden ele geçirilen ABD yapımı Humveeler olmak üzere tekerlekli araçlar üzerine yerleştirilen bombaların, son derece başarılı muharebe silahları oldukları tescil edildi. Buna ilaveten bireysel intihar bombacısı kümeleri hem saldırırlarken hem de saldırı altında sahaya yerleştiriliyor. Nispeten küçük kentsel alanlar, iki taraftan yapılan bomba yüklü araçlı saldırıları içeren çimdik manevrasıyla istila ediliyor, daha sonra intihar bombası yeleği taşıyan cihatçılar yerleşime giriyor ve sonrasında da hafif silahlı ve hareketli araçlar ile savaşçılar geliyor. Daha büyük kentler ise sızma (özellikle de Irak'taki haklarından mahrum olmuş Sünni topluluklara yönelik olarak geçerli) ve ISW'nin Kemer Stratejisi olarak tanımladığı yöntemin bileşimiyle ele geçiriliyor. Dağıtılmış birimler, enformel taktikler ve manevra özgürlüğünün söz konusu olduğu bu stratejide önce, geniş şehir merkezlerini çevreleyen kasaba ve köyler alınıyor. Yollar kapatılıyor ve bir kuşatma kemeri yaratılıyor. IŞİD yaklaştıkça kemer daraltılıyor ve dış mahalleler ele geçiriliyor. IŞİD Suriye ve Irak'taki uçsuz bucaksız çöl bölgelerini kendi avantajı için kullanıyor. Çöllerin içine doğru çekiliyor ve hemen hemen istediği zaman buralardan çıkıyor. Her ne kadar koalisyon güçlerinin hava saldırıları, IŞİD'in savaşçı birliklerinin ve araçların çöldeki geniş çaplı hareketliliğini aksatmış olsa da, örgüt buna, güçlerini daha küçük ve daha az algılanabilir birimlere ayırarak yanıt verdi. Çöller ayrıca, zaten birçok cephede birden savaşan hükümet güçlerinin çok fazla sayıda asker konuşlandırmasını gerektiyor. Böylece, bazı savaşçılar stratejik bir kasaba, bir askeri üs veya bir baraj veya petrol rafinerisi gibi kilit önemdeki bir tesise saldırırken, göreceli olarak daha az sayıdaki cihatçılarsa çok daha büyük bir gücü meşgul ediyor. Bu uygun ortama karşı, Suriye'nin Kobani kentinin savunması ve Irak'taki Tikrit kentinin geri alınması savaştaki alçak gönüllü başarılar olarak duruyor. IŞİD, heybetli, yüksek motivasyonlu ve disiplinli bir savaş gücü. Dahası IŞİD, iyi düşünülmüş, sistematik olarak yapılandırılmış ve kesin olarak kanıtlanmış bir muharebe alanı stratejisine sahip bir örgüt. Bunu ABD Başkanı Barack Obama'nın yakın zamanda söylediği IŞİD'i yenmek için henüz bir stratejimiz yok sözlerindeki itirafıyla kıyaslayacak olursak, ortada bulunan zorlu görevin ağırlığı kaygı verici hale geliyor.