Tarihte bugün: 24 temmuz

Lozan Barış Antlaşması 1923 yılında imzalandı.

Haberin Devamı

Türkiye'nin bugünkü sınırlarını çizen ve Ankara'nın Türkiye'nin meşru hükümeti olarak uluslararası alanda tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması 24 temmuz 1923 tarihinde imzalandı.

Gazi Mustafa Kemal imzanın önemini şu sözlerle anlatıyordu: "Bu antlaşma, Türk milleti aleyhine, 100 yıldan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması'yla tamamlandığı zannedilmiş bir büyük suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir."

Lozan Antlaşması, 24 temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan kentindeki Beau-Rivage Sarayı'nda imzalandı. Antlaşma 1920 tarihli Sevr Antlaşması'nı geçersiz kıldı ve yerini aldı. Bu antlaşma ile bugünkü Türkiye ve Yunanistan'ın sınırları belirlendi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu belgelerinden biri olan Lozan Barış Antlaşması, Türk tarihi açısından bir dönüm noktası niteliği taşımaktadır.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri tarafından Osmanlı Devleti'ne imzalatılan Sevr Antlaşması neredeyse devleti haritadan silmiş ve egemenliğini ciddi biçimde sınırlayan hükümlere yer vermiştir.

Bu idam fermanına karşı koyarak Mustafa Kemal önderliğinde Milli Mücadele'ye başlayan Türk ulusu savaş meydanında büyük bir zafer kazanmış ve bunu Lozan'la siyasi ve hukuki alanda tescil etmiştir.

Lozan görüşmeleri sekiz ay sürmüş ve Türk tarafının kayıtsız şartsız bağımsızlık talebi nedeniyle çetin geçmiştir. Görüşmelerde Türkiye'yi temsil eden İsmet Paşa (İnönü) başkanlığındaki heyetin bu başarıdaki rolü büyüktür.

Lozan Barış Antlaşması, pek çok yönden önem taşımaktadır. Öncelikle, Türkiye'nin bağımsız ve eşit bir devlet olarak uluslararası topluma kabul edilmesi sağlanmıştır. Lozan'la Misakı Milli hedeflerine çok büyük ölçüde ulaşılmıştır.

Lozan Konferansı sırasında kapitülasyon olarak nitelenen ve ülkenin iç işlerine karışma yetkisi veren ayrıcalıklar uzun süre tartışılmıştır.

Sonuçta kapitülasyonların kaldırılması ve Osmanlı borçlarının ödenmesinin makul bir takvime bağlanması kararlaştırılmıştır. Antlaşma, bu açıdan bir ekonomik bağımsızlık belgesi olma özelliğine de sahiptir.

Ayrıca Lozan, yaklaşık 100 yıldır devam eden Türk-Yunan çatışmasını sona erdirerek, ulaşılan barışla iki ülke arasında bir denge oluşturması bakımından da önem taşımaktadır.

Birinci Dünya Savaşı sonunda galip güçlerce dikte ettirilen ve ağır şartlara sahip barış antlaşmaları İkinci Dünya Savaşı'na zemin hazırlarken, Lozan'da karşılıklı pazarlıkla barışın güvencesini oluşturan bir düzenleme yapılmıştır.

Savaşı bitiren antlaşmalar içinde hala uygulanan sadece Lozan'dır. Bunda Atatürk'ün belirlediği 'yurtta barış, dünyada barış' ilkesine sadık kalınması ve antlaşma hükümlerinin uygulanmasında da bu ilkenin gözetilmesinin rolü büyüktür.

Türkiye Cumhuriyeti'nin temel nitelikleri, Lozan Antlaşması'nda da yer almıştır. Buna göre, ülkesi ve ulusuyla bölünmez bir bütün oluşturan Türkiye'de yaşayan ve Türk devletine vatandaşlık bağıyla bağlı olan herkes eşit ve aynı haklara sahip Türk ulusunu oluşturmaktadır.

Antlaşmada, Türkiye'de yaşayan Hıristiyan kökenli Rum ve Ermeniler ile Museviler azınlık olarak tanımlanmış ve mal, mülk ve ibadet hakları güvence altına alınmıştır.

Antlaşma ile Türkiye ile Yunanistan arasında nüfus mübadelesi yapılmasına karar verilmiş, bunun sonucunda 1924 yılında yaklaşık 1 milyon Hıristiyan ve Rum Yunanistan'a, 500 bin Müslüman ve Türk de Türkiye'ye göç etmiştir.

Günün diğer önemli olayları

1793: Güney Amerika'nın İspanya'dan bağımsızlığını kazanmasına önderlik eden Simon Bolivar hayata merhaba dedi.
1802: 'Monte Cristo Kontu' ve 'Üç Silahşörler' romanlarıyla tanınan Fransız yazar Alexander Dumas Pere doğdu.
1908: İkinci Meşrutiyet, II. Abdülhamid'in emriyle yayımlanan resmi bildiriyle ilan edildi. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskısıyla şekillenen İkinci Meşrutiyet, aynı gün sansürsüz yayımlanan gazetelerde halka duyuruldu.
1946: Türkiye'de ilk tek dereceli ve çoğunluk sistemi esaslı seçimin sonuçları açıklandı. CHP 396, DP 62 ve bağımsızlar yedi milletvekilliği kazandı.
1950: Gazeteciler Cemiyeti, sansürün kaldırıldığı 24 temmuzu (1908) Basın Bayramı ilan etti.
1963: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) kuruldu.
1960: Gazete sahipleri ve yazı işleri müdürleri, basının kendi kendini denetlemesini sağlayacak Basın Ahlak Yasası'nı imzaladı.
1963: Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu çıktı.
1969: İzmir Arkeoloji Müzesi soyuldu; 118 parça tarihi eser çalındı.
1974: Yunanistan'da sivil yönetime geçildi. Fransa'dan dönen Konstantin Karamanlis hükümeti kurdu.
1980: İngiliz aktör Peter Sellers hayata veda etti.
1990: Tiyatro ve sinema oyuncusu Agah Hün vefat etti.
1995: Batı Trakya Türk toplumunun lideri Sadık Ahmet, Gümülcine yakınlarında geçirdiği trafik kazasında vefat etti.
2000: İsrail Başbakanı Ehud Barak, eğer İsrail-Filistin barışı sağlanacaksa Gazze Şeridi'ndeki tüm Yahudi mahallelerini boşaltmaya hazır olduklarını açıkladı.
2000: Gazeteci Çetin Emeç'i öldürdükleri gerekçesiyle yargılanan İrfan Çağırıcı ve dört arkadaşına idam cezası verildi.
2003: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Sinan Erdem tedavi gördüğü Paris'te vefat etti.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
Mart ayı arşivi
Nisan ayı arşivi
Mayıs ayı arşivi
Haziran ayı arşivi
1 temmuz
2 temmuz
3 temmuz
4 temmuz
5 temmuz
6 temmuz
7 temmuz
8 temmuz
9 temmuz
10 temmuz
11 temmuz
12 temmuz
13 temmuz
14 temmuz
15 temmuz
16 temmuz
17 temmuz
18 temmuz
19 temmuz
20 temmuz
21 temmuz
22 temmuz
23 temmuz