Tarihte bugün: 25 kasım

Orhun Yazıtları, Kopenhag Üniversitesi Genel Dilbilimi Profesörü Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından 1893'de okundu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Orhun Yazıtları, Göktürk İmparatorluğu'nun en ünlü hükümdarı Bilge Kağan devrinden kalma altı dikilitaştır. Moğolistan'ın kuzeyinde, Baykal Gölü'nün güneyinde, Orhun Irmağı vadisindeki Kocho Saydam Gölü yakınlarındadır.
 
Kültigin ve Bilge Kağan yazıtları, Kocho Tsaydam bölgesindeki Orhun Irmağı civarında, Bilge Tonyukuk yazıtları ise yaklaşık 360 kilometre uzakta, Tola Irmağı'nın yukarı yatağındaki Bayn Tsokto bölgesindedir.
 
Orhun Irmağı civarında olmamasına rağmen Bilge Tonyukuk yazıtlarının da Orhun yazıtlarıyla birlikte düşünülmesi, anılması Kültigin ve Bilge Kağan yazıtları ile aynı döneme ait olması ve aynı konuları içermesindendir.
 
Yazıtlar Türk dili, tarihi, edebiyatı, sanatı, töresi hakkında önemli bilgiler verir. Türk ve Türkçe adı, ilk kez Doğu Göktürkler dönemine ait bu yazıtlarda geçer.
 
Yazıtların özellikle üçü çok önemlidir. İki taştan oluşan Tonyukuk 716, Kültigin 732, Bilge Kağan 735 yılında dikilmiştir. Kültigin yazıtı, Bilge Kağan'ın ağzından yazılmıştır. Kültigin, Bilge Kağan'ın kardeşi, ihtiyar Tonyukuk ise veziridir.
 
Anıtların olduğu yerde yalnızca dikilitaşlar değil, yüzlerce heykel, şehir harabeleri, taş yollar, su kanalları, koç ve kaplumbağa heykelleri ile sunak taşları da vardır.
 
Orhun Yazıtları'nı 1889'da Rus tarihçi Yardintsev buldu. 1890'da Fin, 1891'de de bir Rus heyeti incelemeler yaptı. Ancak bu heyetler yazıları çözemedi. 1893'de Danimarkalı bilgin Vilhelm Thomsen, yazıtları okumayı başardı.
 
Alfabe, dördü sesli, dördü sessiz harften oluşuyordu. Harfler birbirine birleştirilmiyor, kelimeler de iki nokta üst üste konularak ayrılıyordu. Orhun Yazıtları'nda yazılar yukarıdan aşağıya yazılmış ve sağdan sola doğru istiflenmişti.
 
Günün diğer önemli olayları
 
1560: Venedikli amiral Andrea Dorya öldü.
1925: Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 kasımda yürürlüğe girdi.
1934: İsmet Paşa, 'İnönü' soyadını aldı.
1945: Bestekar Lemi Atlı, 76 yaşında İstanbul'da öldü.
1955: 1954'de geçirdiği büyük yangın felaketinden sonra onarımına başlanan Kapalıçarşı, yeniden hizmete açıldı.
1958: Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.
1967: ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
1973: Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi.
1979: Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
1998: 55'inci Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
1999: Yargıtay Dokuzuncu Ceza Dairesi, Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.
 
Tarihte bugün arşivi
 
Ekim ayı arşivi
1 kasım
2 kasım
3 kasım
4 kasım
5 kasım
6 kasım
7 kasım
8 kasım
9 kasım
10 kasım
11 kasım
12 kasım
13 kasım
14 kasım
15 kasım
16 kasım
17 kasım
18 kasım
19 kasım
20 kasım
21 kasım
22 kasım
23 kasım
24 kasım