ATO'dan "online kayıtdışı ekonomi" raporu

Türkiye'ye, ayakkabıdan çantaya kadar çok sayıda ürünü faturasız ve belgesiz satan yurtdışı menşeli internet siteleri nedeniyle devletin sadece KDV ve ÖTV'den yüzde 41 vergi kaybına uğradığı bildirildi.

Haberin Devamı

Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) hazırladığı "Online Kayıtdışı Ekonomi" başlıklı raporuna göre, internet üzerinden faaliyet gösteren çok sayıda sitede, ayakkabıdan çantaya, bebek eşyalarından kitaba, bilgisayardan DVD oynatıcısına, parfümden makyaj malzemesine kadar birçok ürün satışa sunuluyor.

Faturasız satılmaları nedeniyle Türkiye'deki fiyatlara göre daha ucuz olan bu sitelerin vatandaşlarca da cazip görülmesi, kayıtdışı ekonomiyi körüklüyor.

Ekonomiyi vuran "hediye"

Başta Uzakdoğu olmak üzere yurtdışı menşeli bu sitelerin, vatandaşların kredi kartı ya da online bankacılık sistemiyle yaptığı alışverişleri istediklere adrese postayla "hediye" altında gönderdiği ifade edilen raporda, vatandaşın verdiği siparişlerin fazla olması durumunda, Türkiye gümrüklerinde şüphe uyandırmaması için birden fazla pakete bölünerek gönderildiğine dikkat çekildi.

Raporda, uluslararası taşımacılık yapan kargo şirketleriyle gelen ürünlerin 100 doların üzerinde olması durumunda vergiye tabi olması nedeniyle birçok ürüne, yurtdışındaki bir Türk şirket tarafından 100 dolarlık fatura kesildiği belirtiliyor.

Ayrıca raporda, "Örneğin, tıbbi malzeme bulunan paket, telefon kulaklığı adı altında hediye paketi olarak gönderiliyor ve gümrük vergisi ödemeden, Türkiye'ye sokulabiliyor. Bu şekilde, kargo şirketi, yurtdışından getirilen malı sorunsuz biçimde alıcısına teslim ediyor" denildi.

"Yüzde 41 vergi kaybı"

Vatandaşlar, internet üzerinden sanal alışverişe yönelirken devletin bu alışverişten, gümrük vergisi, KDV, ÖTV, gelir, kurumlar, çevre ve emlak vergisi, SSK ve Bağ-Kur primlerinden kaynaklanan önemli vergi kayıplarına uğradığı vurgulanan raporda, şunlar kaydedildi:

"Bu yolla satın alınan ürünlerin büyük bölümü lüks tüketim malı olduğu için devlet yüzde 6,7 ile yüzde 20 arasında değişen oranlarda ÖTV ve yüzde 18 oranındaki KDV'yi alamıyor. Buna göre, yapılan her 100 dolarlık alışverişten, devlet 26 dolardan 41,6 dolarla kadar KDV ve ÖTV kaybına uğruyor."

Raporda, bu alışverişler nedeniyle iç piyasada yaşanan daralmanın etkisiyle, yerli firmalar önemli bir gelir kaybına uğradığı için devletin gelir, kurumlar vergisi gibi vergiler ile istihdam vergilerinden de mahrum kaldığına işaret edildi.

"Tüketici yasal haklarından mahrum kalıyor"

Söz konusu sitelerde, spot piyasalardan ucuza toplanmış, kullanım süresi geçmiş ya da dolmak üzere olan, orijinaline benzeyen sahte ürünler satılabildiği belirtilen raporda, şu ifadeler kullanıldı:

"Türkiye'de örneğin 100 liraya alabileceği bir ürünü internet sitelerinden 60 liraya satın alarak 'karlı bir alışveriş' yaptığını düşünen vatandaşlar, ayıplı ürünlerle karşı karşıya kalabiliyor.

Vatandaş, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un kendisine tanıdığı ürünü değiştirme, iade etme, servis garantisi gibi yasal haklarından mahrum kalarak, gerçekte karlı olmayan bir alışveriş yapmış oluyor."

"Ringdeki sanal rakip"

ATO Başkanı Sinan Aygün, tüketicilerin, ucuzluğun cazibesine kapılmamaları ve bilinçli davranarak faturalı alışveriş yapmaları gerektiğini, belgesiz satışların yasal olarak suç teşkil ettiğini kaydetti.

Türkiye'de, Maliye Bakanlığı'nın kayıtlı mükellef üzerinde, matrah artırımı ve banka hesaplarına el koyma gibi yöntemlerle vergi tahsilatına yöneldiğini ifade eden Aygün, "Öte yanda ise internet üzerinde kayıtdışı ekonomi cirit atıyor. Kayıtlı mükellefe şahin olan maliye, yurtdışı menşeli siteleri görmüyor mu? Maliye uyuyor mu?" dedi.

Sanal ticarete engel konulması gerektiğini vurgulayan Aygün, şunları söyledi:

"Aralarında yerli internet siteleri de olmak üzere yerli mükelleflerimiz kira ödeyip, eleman istihdam edip, vergi, SSK primi verirken, yabancı menşeli internet siteleri kayıtdışı satışlarıyla haksız rekabete yol açıyorlar. Bizim firmalarımız 'ringde sanal bir rakiple' karşı karşıya bırakılıyor."

Merdiven altında kayıtsız çalışan işyeri ile internetten ulaşılan sanal mağazaların aynı işlevi gördüğünü ifade eden Aygün, bu durumda hem işletmelerin haksız rekabetle karşı karşıya kaldığını hem de devletin vergi kaybına uğradığını vurguladı.

Gelinlikten kitaba her türlü ürün

Raporda, internet üzerinde satışa sunulan ürünlerden bazılarının anahtarlık, antika para, araba aksesuarları, ayakkabı, bahçe mobilyaları, banyo havlusu, bebek arabaları, boya kalemleri, cansız manken, casus dinleme cihazları, gelinlik, halı, kayak malzemeleri, kitap, Mp3 çalar, saat, takı kutusu, yemek sosları, yorgan, yüz bakım kremleri ve zayıflama bandı olduğu belirtildi.