Tarihte bugün: 20 Ağustos

ABD başkanı Andrew Johnson, 20 Ağustos 1866'da Amerikan İç Savaşı'nın bittiğini resmen ilan etti.

Haberin Devamı

19. yüzyılın ortalarında Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğu bölgelerinde büyük çiftliklerin ağırlıkta olduğu ve tarıma dayanan bir ekonomi yerleşmişti.

Bu çiftliklerde özellikle pamuk, tütün ve şeker kamışı yetiştirilmekte ve gereken işgücü Afrika'dan kaçırılıp getirilen siyah ırktan oluşan kölelerden sağlanmaktaydı. ABD'nin diğer bölgelerinde ekonomi sanayiye yönelmiş ve kölelik ortadan kalkmıştı.

ABD'nin batı kesiminde hala yeni eyaletler kurulmaya devam ediyor ve bu yeni eyaletlerin çoğunda kölelik yasaklanıyordu. Bu ortamda güney eyaletleri köleliğin eninde sonunda güneyde de yasaklanacağından endişelenmekteydiler.

Bu da güneyin yaşam tarzını kökünden tehdit ediyordu. Köleliği kaldırmaya söz vererek seçime katılan başkan adayı Abraham Lincoln seçimi kazanınca güneyli 7 eyalet (South Carolina, Mississippi, Florida, Alabama, Teksas, Georgia ve Louisiana) yeni başkanın köleliği kaldıracağına kesin gözle bakarak hemen ABD'den bağımsızlığını ilan ettiler.

Bu eyaletler Jefferson Davis'in başkanlığı altında Amerika Konfedere Devletleri adı altında yeni bir devlet kurdular. Kısa bir süre sonra buna 4 eyalet (Virjinya, Arkansas, North Carolina ve Tennessee) daha katıldı. Bu toplam 11 eyalet Amerikan İç Savaşı'nda güneyli konfederasyon tarafını oluşturdular. Ülkenin geri kalan kısmı (özellikle kuzeydoğu kısmı) da kuzeyli union "birlik" tarafını oluşturdular. Bir süre sonra iki devlet arasında savaş patlak verdi.

Amerikan İç Savaşı'nın ilk yıllarında hiçbir taraf üstünlük sağlayamadı. Her iki taraftan da birçok kayıplar oldu ve her iki taraf da zaman zaman askeri başarılar elde etse de baskın çıkamadı. 1863 yılının Temmuz ayında gerçekleşen Gettysburg Savaşı önemli bir dönüm noktası oldu. Güneyden 75 bin, kuzeyden 82 bin askerin katıldığı bu kanlı savaşta her iki taraf da askerlerinin yaklaşık üçte birini kaybettiler ama kuzeyliler tartışmasız bir üstünlük sağladı.

En sonunda 9 Nisan 1865 tarihinde kuzey orduları güneyli ünlü komutan Robert Edward Lee'nin ordularını birkaç koldan sardılar ve teslim olmaya mecbur bıraktılar. Aynı yılın Haziran ayında geri kalan bütün güney askerleri de silahlarını bırakarak teslim oldular ve Amerikan İç Savaşı kuzeyin zaferiyle sona erdi.

Savaş bitince Abraham Lincoln Güney'i sömürmek yerine onları kalkındırmak için çok sayıda karşılıksız borç teklif etti. Kuzeyli toprak sahipleri tam tersini düşünüyordu. Bunun üzerine Senatör Wallace ve "Gizli Servis"i Lincoln'ü öldürme kararını aldı. Eski bir oyuncu olan John Wilkes Booth Abraham Lincoln'ü başından vurarak öldürdü.

Savaşın sonuçları

Savaşın bitiminde güneydeki bütün kölelere özgürlük hakları verildi. Kısa bir süre sonra da köleler oy kullanma hakkını kazandılar. ABD'nin güneyinde köleliğe dayanan tarım ekonomisi sona erdi. Amerika Birleşik Devletleri bölünme tehlikesinin üstünden gelerek tekrar tek bir ülke olarak birleşmiş oldu. Savaşın sonunda güneydeki zencilere birçok hak verildiyse de, bunlar kısa süre içinde güneyli beyazlar tarafından geri alındı. Ayrıca savaştan önce ABD'nin güney ve kuzey tarafları eşit zenginlikteyken, savaştan sonra güney ekonomik yıkıma uğradı ve kuzey öne geçti.

Tarihte bugün ne oldu?

    * 636 - Yarmuk Savaşı: Halid bin Velid komutasındaki Arap güçleri, Suriye ve Filistin'in kontrolünü Bizans İmparatorluğu'ndan aldı.
    * 1952 - Napoli'de yapılan Avrupa Güzellik Yarışması'nda Türk güzeli Günseli Başar birinci oldu.
    * 1953 - SSCB, hidrojen bombası denediğini resmen açıkladı.
    * 1960 - Senegal, Mali Federasyonu'ndan ayrıldı ve bağımsızlığını ilan etti.
    * 1968 - Sovyetler 200.000 asker ve 5.000 tankla Prag'a girdi.
    * 1977 - NASA, Voyager 2'yi fırlattı.
    * 1988 - Sekiz yıl süren Irak-İran Savaşı ateşkesle sona erdi.
    * 1993 - Oslo'da gizli pazarlıklardan sonra, İsrailliler ve Filistinliler arasında antlaşma imzalandı.
    * 1998 - ABD, Afganistan'daki bir El-Kaide kampına ve Hartum'daki bir kimya tesisine Cruise füzesi ile saldırı düzenledi. Saldırıların, 7 Ağustos'ta Kenya ve Zambiya'daki ABD elçiliklerinin bombalanmasına misilleme olduğu belirtildi.

Kimler geldi

    * 1833 - Benjamin Harrison, ABD' nin 23. başkanı (ö. 1901)
    * 1856 - Jakub Bart Cisinski, Alman yazar (ö. 1909)
    * 1885 - Dino Campana, İtalyan şair (ö. 1932)
    * 1890 - Howard Phillips Lovecraft, ABD'li yazar (ö. 1937)
    * 1966 - Darrell Lance Abbott, Pantera grubunun kurucusu (ö. 2004)

Kimler geçti

    * 1915 - Paul Ehrlich, Alman bilim insanı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1854)
    * 1917 - Adolf von Baeyer, Alman kimyacı Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1835)
    * 1961 - Percy Williams Bridgman, ABD'li fizikçi Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1882)
    * 1990 - Ayla Dikmen, Türk Hafif Müziği sanatçısı
    * 1991 - Nadir Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesi başyazarı